Dit artikel is overgenomen uit het VCV-magazine van december 2024
Tegelijkertijd met Amsterdam viert ook kasteel Nijenrode volgend jaar zijn 750 jarig bestaan. Art Fund Nyenrode organiseert hiervoor in opdracht van CvB/FB een unieke overzichtstentoonstelling in het Albert Heijn gebouw, welke al vanaf 20 november te bezichtigen is. Gerealiseerd op maar liefs 30 grote (150 br x 100hg) platen. Hierop véél informatie in beeld en tekst over de verschillende historische periodes van het bestaan van het kasteel en zijn vele eigenaren.
De huidige iconische vorm van het kasteel dateert van begin 20e eeuw. Kasteelheer Michiel Onnes, als één van de laatste 'burgerlijke ondernemers' heeft het zijn uiterlijk gegeven. Laten herbouwen, naar voorbeeld van een schilderij van Theodorus Matham ca. 1650.
Als wij het boek (antiquariaat) van E.B.J.Postma (langst regerende rector; 1950-1980) opslaan vinden wij minimaal 15 etsen met steeds een verschillend uiterlijk van het kasteel. Tot driemaal toe (1481,1511en1673) is het kasteel vrijwel met de grond gelijk gemaakt en weer opgebouwd. Daarna een aantal bouwvariaties toegevoegd, afgebroken, en weer toegevoegd. De huidige bouwstijl is echter van een bijzondere schoonheid.
Al in de Gouden eeuw telkenmale geschilderd door bekende schilders als Jacobus Storck, Salomon van Ruysdael, Jan van der Heyden en Melchior d’Hondecoeter en nu nog praktisch ieder weekend gefotografeerd door de vele passanten, vaak varend over de rivier de Vecht. Idyllisch, feeëriek en iconisch tegelijk!
De geschiedenis van Kasteel Nijenrode kent drie tijdsperioden
Als eerste de periode van de Landadel van 1275 tot 1675. De riddertijd met Gijsbrecht van Nijenrode, Gerard Splinter van Ruwiel waarvan gevelsteen in Koetshuis, symboliseert zijn zegevierende terugtocht van een geslaagde veldslag. Andere eigenaren zijn: Jan I,II en III van Nijenrode en geslachten Van den Bongard. En niet te vergeten de eerste 8 vrouwen van het geslacht Van Nijenrode tot 1576 .
Met de heropbouw van het kasteel na het rampjaar 1672, door Johan I Ortt en Anna Pergens, een puissant rijk echtpaar uit Amsterdam, begon de periode van de Koopmansadel. De familie Ortt kent vele nazaten en verbleef tot midden 19de eeuw in het kasteel. Ortt II, Ortt III en Ort IV met echtgenoten en kinderen lieten zich allen door schilders van grote naam portretteren tw. Nicolaes Maes, Quinckhard, Tischbein en prijken op unieke schilderijen in de verschillende stijlkamers van het kasteel.
Met het overlijden van Sara Adriana Ortt brak een nieuwe periode aan, de periode van
Burgerlijke Ondernemers (1854 – 1940). Grote namen hier zijn Willem Hendrikus de Heus, Michiel Onnes, Jacques Goudstikker. Gefortuneerde personen, waarbij de laatste twee kunstverzamelaars waren en het kasteel met de schitterende Ridderzaal gebruikte als Kunst Gallery. Schilderijen hebben volop in het kasteel gehangen, welke wij terug kunnen vinden in de grote musea waar ook ter wereld. In die tijd volop Kunst in kasteel Nijenrode te bewonderen en te koop.
NOIB, voorloper van Nyenrode Business Universiteit
Deze periode kwam abrupt ten einde door WOII. Een aantal platen op de tentoonstelling laten de periode 1940-1945 zien, waarin het landgoed Nijenrode en haar kasteel bezet is geweest door de nazi’s. Na bevrijd te zijn door de Canadezen kreeg Nijenrode een gehéél nieuwe bestemming als opleidingscentrum, het NOIB. Een start in1946 met 100 studenten, een campus concept wel nog wat spartaans. Een korte brede opleiding met de bekende drie talen en sport om uiteindelijk uit te groeien naar de status van Universiteit in 1982. En vanaf 2015 onder de huidige naam Nyenrode Business Universiteit, de enige private universiteit in Nederland. De personen die in de gelukkige omstandigheid waren hun studie op Nyenrode af te ronden, mogen zich Nyenrodiaan noemen. Voor hen geldt de spreuk van Erasmus, welke Kasteelheer Michiel Onnes op de schitterende Toscaanse poort als entree naar het kasteel heeft laten aanbrengen: Cedo Nulli, wat zoveel betekent ik wijk voor niemand. En méér algemeen eenmaal een Nyenrodiaan, altijd een Nyenrodiaan. En dat nu al voor 25.000 knappe koppen.